Cześć ich pamięci!

4 września 1939r. oddziały niemieckie wkroczyły do Sosnowca. W październiku 1939 roku powstał już pierwszy obóz koncentracyjny w mieście. Funkcjonował do 13 lutego 1941 roku. Znajdował się w samym centrum miasta w dawnej fabryce Schoena, w okolicach Sądu Rejonowego, przy obecnej ulicy 1-go Maja. Było to zarówno miejsce każni, jak i obóz przejściowy, skąd wywożono więźniów do Dachau, Ravensbruck i Oświęcimia. Miejsce to mimo wieloletniej dyskusji na ten temat, wciąż nie jest upamiętnione i wpisane do rejestru miejsc pamięci narodowej. Serwis sosnowiecfalty.pl pilotuje tej sprawie prawie od początku swego istnienia, bo już prawie od 9 lat (serwis sosnowiecfakty istnieje już prawie 10 lat). Jest to po prostu skandal!

red. Piotr Dudała

Przypomnę, że regionalne stowarzyszenie Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego podjęło się uporządkowania ewidencji miejsc pamięci na terenie miasta. Liczymy na to, że władze miasta podejmą z nim współpracę, by zakończyć pewien etap upamiętnienia historii miasta. Od tamtych czasów upłynęło już przecież ponad 70 lat.

Krótka historia tego szczególnego miejsca. Można ją podzielić na dwa etapy - od października 1939 do marca 1940 pełnił on rolę miejsca zatrzymań i kaźni sosnowieckich, czeskich i austriackich Żydów, Cyganów oraz włóczęgów. Wymordowano tam ok. 1500 więźniów, w tym 1000 Żydów. Z relacji świadków wynika, że trupy wywożono i zakopywano nocą na cmentarzu położonym z dala od zabudowań, w dzielnicy Pekin, parafii Nowy Sielec. Od 29 marca 1940 do 13 lutego 1941 roku miejsce to natomiast spełniało funkcję przejściowego obozu dla więźniów politycznych. W tym czasie zaaresztowano ok. tysiąc osób z kręgu inteligencji - nauczycieli, działaczy politycznych. Stamtąd wywożono ich do Dachau, Ravensbruck i Oświęcimia. Badania wykazały, że miejsce to należy traktować jako poprzednika obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.


Osobą, która zabiega o upamiętnienie tego miejsca jest więźniarka Obozu Koncentracyjnego w Auschwitz - Birkenau p. Maria Rudzka Kantorowicz. Dzisiaj jest w podeszłym wieku. I jak mi wielokrotnie mówiła chciałby doczekać tej chwili, gdy miejsce to zostanie godnie upamiętnione. To właśnie dzięki jej inspiracji i dzięki zachęcie p. Jana Strzeleckiego, udało się kiedyś doprowadzić poprzez liczne publikacje w internecie w serwisie sosnowiec.info i sosnowiecfakty.pl do zmiany tablicy przy ul. Mościckiego na właściwą, która jest obecnie.


W obozach koncentracyjnych zginęło tysiące mieszkańców naszego miasta, nie tylko Żydów, których zginęło ponad 20 tys., prawie wszyscy, ale również tysiące Polaków. Wciąż czekamy by pamięć o ofiarach obozów koncentracyjnych została należycie w naszym mieście uszanowana i zachowana. W Sosnowcu obok pierwszego w mieście obozu koncentracyjnego przy ul. 1 Maja (przez pewien czas była tam m.in dyskoteka Galeria) były dwie filie obozu KL Auschwitz. Pamiętajmy o tym!



Piotr Dudała

Ps. W dniu 28 listopada 2011r. drogą mailową został złożony Wniosek do Prezydenta Sosnowca Kazimierza Górskiego oraz Przewodniczącego Rady Miasta Mateusza Rykały o upamiętnienie miejsca pamięci narodowej - przejściowego obozu w pofabrycznych halach zakładów Schoena przy ul. 1 Maja w Sosnowcu. Do dnia dzisiejszego nie otrzymaliśmy w tej sprawie żadnej odpowiedzi.